Rop Gonggrijp over monocultuur op het internet en stemcomputers in België

Netkwesties publiceert een uitgebreid interview met internetpionier Rop Gonggrijp, internationaal onder meer vermaard als spreker over privacy en beveiliging. Zijn bedenkingen gaan over en weer tussen een (herkenbaar) doemdenken en het belang van verzet en het blijven zoeken naar oplossingen. Gonggrijp blijft in de eerste plaats een pleitbezorger van het internet als vrije ruimte en hoopt dat het internet alleszins terug decentraler wordt.

Dat laatste is een essentieel tegenwicht tegen de centralisering en monopolisering door Google, Apple en Facebook. “Nog los van de mogelijkheid van overheden om via die centrale partijen te controleren tast het de zelfredzaamheid aan. Het is de Wal-Mart die op het grote terrein buiten de stad arriveert en onze winkelstraten laat doodbloeden.” Gonggrijp vergelijkt het met wat we meegemaakt hebben met Microsoft. “We liepen vast met onze computers door die monocultuur. Nu dreigen we met internet dezelfde fout te maken. Google, Apple en Facebook verdelen de wereld.”

Bescherming van de persoonlijke levenssfeer

Verder heeft Gonggrijp geen goed oog in de manier waarop onze privacy online geëvolueerd is. “Ik denk dat er hele grote problemen kunnen komen door Facebook met een uitermate donker privacyrecord en een oprichter die privacy een achterhoedegevecht vindt. Iedereen stort zijn hele leven erin, met miljarden foto’s, voorkeuren en meningen. Ik vind dat uitermate twijfelachtig, gevaarlijk, donker.” Gevaarlijk, want “een machtswellustige overheid heeft in een situatie waarbij het hard tegen hard gaat met Facebook een heel groot misbruikpotentieel in handen. Wie niet inziet dat bescherming van de persoonlijke levenssfeer tussen ons en hele nare toestanden staat, heeft geen benul van de risico’s.”

Defaitistisch is Gonggrijp daarom nog niet. “Op het moment dat gebruikers hun tanden eens laten zien tegenover Mark Zuckerberg, en dat toezichthouders hun wetten stellen tegenover privacyinbreuken, verandert Facebook van vorm. Technologie is geen voldongen feit. We kunnen technologie veranderen. Maar we helpen nu mee aan een infrastructuur die alles van ons mag weten.”

Belgische stemcomputers

Wanneer het gaat over de gevaren van stemcomputers en e-voting passeert ook België de revue.

“Alleen al de gedachte dat het uitbrengen van je stem niet geheim is, nog los van het mogelijk misbruik, beïnvloedt de stemming. Die computers van de bekende democraat Hugo Chavez, Smartmatic geheten, gaat  België nu gebruiken. Uit Venezuela komen geruchten over ontslagen van mensen die niet op Chavez stemden. Of dat nu waar is of niet, het feit dat die machines blackboxen zijn en dat je niet kunt bewijzen dat een bepaalde stem nadelig voor je kan uitpakken, beïnvloedt verkiezingen op een onaanvaardbare manier. Dat is dodelijk. Als ik op papier stem en dat formulier loslaat heb ik een hoge mate van zekerheid dat m’n stem geheim blijft.”

Dus Belgische verkiezingen worden onbetrouwbaar? Tijd voor actie?

“België gaat het weer heel anders doen en heeft een heel raar pakket eisen neergelegd voor de software. Als het zin heeft en er is vraag naar, dan kunnen we daar iets gaan doen. Maar ik ben geen man die overal actie moet voeren. Alleen als ik mijn sterke punten kan inzetten en het effect sorteert.”

In ieder geval geldt ook voor elektronisch stemmen de waarschuwing die Gonggrijp voor technologie in het algemeen meegeeft. “Waar ik altijd tegen gestreden hebt is dat je technologie maar moet toepassen simpelweg omdat het kan. Je moet de consequenties goed in ogenschouw nemen. Dat gebeurt veel te weinig.”