De permanent gecontroleerde voetbalfan

Tijdens het EK Voetbal 2012 zijn niet alle ogen gericht op het spelletje met de bal. Ook de toeschouwers worden nauw in het vizier gehouden, vanaf het moment dat ze het stadion betreden tot bij het verorberen van een braadworst of het juichen bij een doelpunt. Wie in Polen naar het voetbal wil, wordt bij elke stap gevolgd door honderden bewakingscamera’s, alsof elke voetbalfan een potentiële crimineel is.

Om een idee te geven: in Breslau hangen er 360, in Posen 200, in Warschau 370 en in Danzig zelfs 418 bewakingscamera’s. Elk stadion beschikt ook over een controleruimte die elke plek in en om het stadion tot in de details in de gaten houdt. Dat mag heel letterlijk genomen worden, want volgens de verantwoordelijkheden zijn de beelden zo scherp dat vanop een afstand van meer dan 200 meter zelfs de neusharen van een toeschouwer duidelijk zichtbaar zijn.

Ook buiten het stadion gaat de controle verder. Alle Poolse steden waar het EK doorgaat, hangen evenzeer vol bewakingscamera’s. In Warschau bijvoorbeeld gaat het over 4000 camera’s aan treinstations, langs de straten, op bussen, enzoverder. Een aantal daarvan zijn uitgerust met microfoons. (lees meer bij Der Spiegel)

De rol van Indect

Het blijft overigens niet bij bewakingscamera’s alleen. Er circuleerden al een tijdje geruchten (die door kenners bevestigd worden) dat het fel omstreden Project Indect het EK Voetbal als een soort proefterrein wilde gebruiken. Indect is een Europees project dat een beveiligingssysteem ontwikkelt om veiligheidsdiensten, overheden en politie in staat te stellen mensen permanent te volgen en af te luisteren. Daarvoor worden onder meer de beelden van bewakingscamera’s, biometrische gegevens, gps-trackers en analyses van het internetverkeer (zoals mails en sociale media) geanalyseerd en aan elkaar gelinkt. Op basis van bepaalde woorden, zinnen, gedragingen, bewegingen, enzoverder wil Indect vervolgens bepaalde ‘risico’s’ en ‘gevaren’ in kaart brengen.

Indect wil dus niet alleen te weten komen wie wat doet, maar vooral ook waarom en op welke manier we dat doen. De “gevaren” die daaruit gedistilleerd worden (maar enkel in vage termen omschreven worden) moeten dienen om de veiligheidsdiensten of politie in actie te laten komen. Zoals je al kan veronderstellen, gebeurt dat niet door specifieke mensen te volgen, maar door iedereen als een potentieel risico te beschouwen en in de gaten te houden. Als het van Indect afhangt, zal in de toekomst elke burger bekeken, beluisterd, gevolgd en geanalyseerd worden.

Voor Euro 2012 betekent dit concreet dat Indect toegang zou krijgen tot de verschillende controlesystemen waar de Poolse politie reeds over beschikt: bewakingscamera’s, databanken, biometrische gegevens en andere (online en offline) controletechnologieën. De “vernieuwende” rol van Indect bestaat er dan in om dit alles te combineren tot een fijnmazig raster van surveillance en controle. En wat op die manier tijdens het EK 2012 in alle stilte uitgetest wordt, kan dan in een volgende fase verder worden toegepast in andere steden.