Europees Hof van Justitie schrapt dataretentierichtlijn

dataretentie-magazijn

“…this is a massively important ruling. It not only says that the EU’s Data Retention Directive is illegal, but that it always was from the moment it was passed. It criticises it on multiple grounds that will make it much harder to frame a replacement. That probably won’t be impossible, but it will be circumscribed in all sorts of good ways that will help to remove some of its worst elements.” (Glyn Moody)

Heuglijk nieuws! In een opmerkelijk vonnis heeft het Europees Hof van Justitie de dataretentierichtlijn ongeldig verklaard. Daarmee maakt het Hof duidelijk dat onze privacy zwaarder doorweegt dan een wet die door critici van in het begin met de grond gelijk werd gemaakt. Terecht, zo blijkt nu. Wat de gevolgen van het vonnis zullen zijn, zal later nog moeten blijken. Maar het is nu al duidelijk dat de dataretentierichtlijn in zijn huidige vorm niet langer vol te houden is en  – dixit het Europees Hof – eigenlijk nooit had mogen bestaan.

“It therefore entails an interference with the fundamental rights of practically the entire European population.”
(…)
“It must be held that, by adopting Directive 2006/24 the EU legislature has exceeded the limits imposed by compliance with the principle of proportionality in the light of Articles 7, 8 and 52(1) of the Charter.”

Het Hof geeft te kennen dat een dergelijke omvangrijke opslag van alle telecomgegevens van de hele Europese bevolking – zonder dat ze ergens van verdacht worden – een zeer zware inbreuk vormt op hun privacy. Wat ons betreft is er na dit vonnis slechts één conclusie te trekken: de dataretentierichtlijn moet zo snel mogelijk afgeschaft worden.

Nu België nog …

Begin dit jaar zijn de Liga voor Mensenrechten, de Ligue des droits de l’Homme en NURPA – met de steun van datapanik.org – naar het Grondwettelijk Hof gestapt, om de vernietiging af te dwingen van de algemene bewaarplicht. In 2013 werd de dataretentierichtlijn immers ook in België in wetgeving omgezet. Waardoor ook hier alle internetproviders en telecombedrijven verplicht werden om een heleboel data bij te houden over het surf-, mail- en belgedrag van alle Belgische gebruikers.

De veroordeling door het Europees Hof van Justitie betekent niet dat de Belgische wetgeving automatisch verdwenen is. Het betekent wel dat de Belgische wet op verschillende punten strijdig is met de uitspraak van het Hof, bijvoorbeeld door de massale opslag van gegevens en de gebrekkige noodzaak. Op die manier geeft de uitspraak van het Europees Hof extra munitie voor de klacht die in België werd ingediend en wordt de hoop op een goede afloop voor alle Belgen weer wat groter.

Privacy in Europa

Dit is meteen ook de tweede grote overwinning die privacy-activisten in een week tijd boeken op Europees vlak. Eerder had het Europees Parlement al ondubbelzinnig gekozen voor een open en neutraal internet en daarmee een voorstel teruggefloten dat Europa met nepneutraliteit ipv netneutraliteit opgezadeld zou hebben.

Euforisch hoeven we zeker niet te worden. Maar het bevestigt wel het vermoeden dat we al een tijdje hadden. Namelijk dat bijlange niet iedereen meehuilt in het koor dat ons wil wijsmaken dat privacy dood zou zijn. Vergeet het maar. Er zijn nog genoeg mensen en instanties die onze rechten en onze vrijheden belangrijk vinden en bereid zijn om tegen de stroom in te gaan. Zij zien hun gelijk nu voor de tweede keer op korte tijd bevestigd.

Een greep uit de eerste reacties en analyses:

  • Persbericht van het Europees Hof van Justitie (engels – pdf)
  • Vonnis van het Europees Hof van Justitie (engels – pdf)