Waarom is ACTA zo controversieel?

Hier vind je de html-versie van de gelijknamige EDRi brochure over ACTA. Deze vertaling diende als basis voor de pdf-versie.

Waarom ACTA zo controversieel is en waarom europarlementariërs zich hiervoor zouden moeten interesseren

Wat is ACTA?

ACTA ( voluit Anti-Counterfeiting Trade Agreement) is een multilateraal verdrag dat  internationale normen voorstelt voor het afdwingen van intellectueel eigendomsrecht. Het verdrag, dat opgesteld werd door een handvol landen (1) samen met bepaalde industriespelers, is controversieel zowel door de inhoud en als door de manier waarop het tot stand kwam.
Met deze tekst willen we bondig een overzicht geven van de problemen rond ACTA en uitleggen waarom dit voorstel zo’n wijdverbreide tegenstand uitlokt.

De manier waarop ACTA werd onderhandeld, heeft het verdrag beroofd van zowel zijn democratische geloofwaardigheid als van zijn wettelijke helderheid. Als het geratificeerd wordt, zal het zware gevolgen hebben voor de vrijheid van expressie, de toegang tot cultuur, onze privacy, naast de nadelige gevolgen voor internationale handel en het verstikken van innovatie.
Het ratificatieproces van ACTA gebeurt momenteel op nationaal niveau in de verschillende lidstaten, waarbij de draagwijdte ervan in verschillende landen ernstig onderschat wordt. Terwijl dit proces zich afspeelt en in afwachting van de eindstemming op EU niveau, willen  de auteurs van dit boekje Europese beleidsmakers aanmoedigen om de gevolgen van ACTA ernstig in overweging te nemen. Zonder verdere toereikende garanties en verduidelijkingen van de Europese Commissie en van het Hof van Justitie verzoeken wij het Europees Parlement tegen ACTA te stemmen in de komende goedkeuringsprocedure.

Het ontbreken van democratische geloofwaardigheid

ACTA heeft de gevestigde multilaterale fora, zoals de WIPO en de WHO, omzeild. Die fora zijn gebaseerd op democratische principes en openheid, met duidelijke procedurele waarborgen.
ACTA werd onderhandeld achter gesloten deuren, waarbij de meeste ontwikkelingslanden genegeerd werden, met weinig democratische verantwoordingsplicht op het niveau van de VN, de EU of op nationaal niveau.
ACTA wil een nieuwe instelling, het “ACTA Committee” creëren, zonder de garanties of verplichtingen te omschrijven voor dit nieuwe orgaan opdat het zou werken op een open, transparante en inclusieve manier die voorziet in openbare controle. (2)
Dat niet-verkozen “ACTA Committee” zal verantwoordelijk zijn voor de implementatie en interpretatie van de overeenkomst, en zal zelfs in staat zijn om wijzigingen voor te stellen aan de overeenkomst nadat het is goedgekeurd, zonder dat het daarvoor publieke verantwoording moet afleggen. (3)
Tot op heden heeft geen enkele bij ACTA betrokken partij publieke toegang verleend tot de onderhandelingsnota’s, terwijl deze nodig zijn om de vele dubbelzinnige en onduidelijke elementen van de tekst te interpreteren. (4)
De Commissie verrichtte geen enkel impactstudie specifiek over ACTA, maar hergebruikte oude die gemaakt werden voor de Richtlijnen betreffende de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten (IPRED I en II). Zo is er geen beoordeling van de impact op de grondrechten, in het bijzonder ten aanzien van derde landen, die vaak niet dezelfde waarborgen als in de EU hebben wat betreft privacy, vrijheid van meningsuiting en de vrijwaring van de rechtstaat.

Bedreigingen voor de vrijheid van meningsuiting en toegang tot cultuur

De belangen van de rechthebbenden krijgen voorrang op de vrijheid van meningsuiting, privacy en andere fundamentele rechten. (5)
ACTA zou de regulering van de vrije meningsuiting in de handen van particuliere bedrijven plaatsen. Het legt verplichtingen op aan derden, zoals Internet-tussenpersonen, om te oordelen over de wettelijkheid van online gegevens. Dergelijke instanties zijn echter slecht uitgerust om online meningsuitin te reguleren. (6)
ACTA kan het gebruikmaken van het culturele erfgoed belemmeren. Het verhoogt de straffen en criminele risico’s voor het gebruik van werken waarvan de eigenaars of rechthebbenden moeilijk of onmogelijk te identificeren of te lokaliseren zijn (de zogenaamde “verweesde werken”).
De uiteindelijke tekst van de overeenkomst, waarvan de betekenis niet zal worden verduidelijkt tot ná de ratificatie van ACTA, is vaag en dreigt geïnterpreteerd te zullen worden op een manier die een groot aantal burgers zou criminaliseren voor triviale feiten. (7)

Bedreigingen voor de privacy

ACTA dwingt Internet providers om hun netwerken nauwer in de gaten te houden en de persoonlijke gegevens van vermeende inbreukmakers te verstrekken aan rechthebbenden. Advocaten en vermeende auteursrechthebbenden in Europa maken nu reeds gebruik van dwingende strategeën om onschuldige gebruikers uit te buiten door hoge bedragen te eisen als “minnelijke schikking” om een rechtszaak te vermijden. Dit is een evolutie dat de EU moet trachten te verbieden in plaats van exporteren. (8)
De verhoogde aansprakelijkheid van tussenpersonen zou Internet providers ten onrechte stimuleren om het toezicht op hun netwerken te verhogen en meer ingrijpende middelen te implementeren voor het identificeren van vermeende inbreukmakers, zoals het op grote schaal controleren van de communicatie via ‘deep packet inspection”, waardoor grove schendingen van de privacy van de gebruiker mogelijk gemaakt worden.

Belemmeringen voor innovatie

ACTA kan een remmend effect op innovatie hebben. Innovatie, zoals de ontwikkeling van software, vindt vaak plaats in juridische ‘grijze zones’. Daardoor lijkt het onvermijdelijk dat ACTA een belemmering zal vormen voor het ontwikkelen van nieuwe digitale en andere initiatieven vanuit het bedrijfsleven, uit angst voor hoge boetes en strafrechtelijke maatregelen bij onbedoelde inbreuken op intellectuele eigendomsrechten. (9)
Zwaardere boetes kunnen ontmoedigend werken voor startende bedrijven. Zij kunnen het zich niet veroorloven om geschillen uit te vechten voor een rechtbank.
ACTA kan concurrentie ontmoedigen. Als beleidsverantwoordelijkheden worden opgelegd aan Internet tussenpersonen, zullen kleinere Internet bedrijven niet de capaciteit hebben om aan de vereisten te voldoen.Dit zal een significant voordeel zijn voor grotere concurrenten.

Schade voor de handel

Hoewel de EU er van uit lijkt te gaan dat ACTA een juridisch bindend verdrag is, heeft de Verenigde Staten reeds duidelijk gemaakt dat het ACTA ziet als een niet-bindende “overeenkomst”. Dit kan problemen opleveren van juridische onzekerheid wat betreft de status van ACTA en het biedt de VS meer flexibiliteit en daardoor een competitief voordeel tegenover de EU.
De voorstellen die de privacy en de vrijheid van meningsuiting aantasten in ACTA zullen nog veel gevaarlijker zijn in landen waar een wetgeving over de fundamentele rechten ontbreekt.
ACTA zou kunnen leiden tot oneerlijke belemmeringen voor internationale handel. Zoals China nu al bewijst, kunnen informele en niet op een wet gebaseerde afspraken met internetproviders gemakkelijk worden gebruikt als een niet-tarifaire handelsbelemmering.

Gebrek aan wettelijke duidelijkheid

ACTA is vaag geformuleerd, waardoor er juridische onduidelijkheden ontstaan over verscheidene cruciale bepalingen. (10)
Doordat het strengere normen qua afdwinging dan de huidige (bv. TRIPs) invoert, met slechts vage en niet uitvoerbare verwijzingen naar beschermingsmechanismes, komt ACTA niet overeen met de huidige internationale wettelijke normen. (11)
ACTA haalt de Europese norm niet wanneer het aankomt op de bescherming en promotie van de universaliteit, integriteit en openheid van het Internet zoals die werden gestipuleerd door de Raad van Europa. De Raad heeft gesteld dat “Staten de verantwoordelijk dragen om er voor te zorgen dat hun daden – conform de internationale mensenrechten en de principes van het internationaal recht – geen nadelige, grenschoverschrijdende impact heeft op de toegang tot en het gebruik van het Internet.” (12)

Conclusie

ACTA riskeert ernstige implicaties met zich mee te brengen omdat het er niet in slaagt de juiste afweging te vinden tussen het beschermen van intellectuele eigendomsrechten en het vrijwaren van de fundamentele rechten van de maatschappij in haar geheel, zoals vrijheid van expressie, privacy en toegang tot informatie en cultuur.

Het Europees Parlement heeft zelf al de nadruk gelegd op de problematische kwesties van het verdrag, waaronder zijn ernstige wettelijke tekortkomingen, in haar eigen studie over ACTA. Hierin staat dat het “moeilijk is om op een significant voordeel te wijzen dat ACTA de burgers van de EU biedt bovenop het bestaande internationale model.”
De studie adviseert dat “onvoorwaardelijke instemming een ongepast antwoord zou zijn van het Europees Parlement, gezien de discussiepunten die vastgesteld zijn in ACTA zoals het er nu voor staat.” (13)

We moedigen Europese beleidsmakers aan om zich terdege te vergewissen van de implicaties van ACTA.
Zonder verdere toereikende garanties en verduidelijkingen van de Europese Commissie en van het Hof van Justitie van de Europese Unie verzoeken wij het Europees Parlement tegen ACTA te stemmen in de komende goedkeuringsprocedure.

Voetnoten

(1)  Australië, Canada, de Europese Unie, Japan, Korea,  Mexico, Marokko,  Nieuw-Zeeland, Singapore, Zwitserland en de Verenigde Staten
(2) Hoofdstuk V Artikel 36, ACTA
(3) Artikel 36.2, ACTA
(4)  In de VS kregen de Electric Frontier Foundation (EFF) en Knowledge  Ecology  International (KEI) geen toegang tot de documenten. Vier  maanden na haar oorspronkelijk verzoek heeft EDRI nog steeds geen  adequaat antwoord ontvangen op haar verzoek aan het Europees Parlement voor toegang tot de documenten die het bezit.
(5) Dit is duidelijk in bijvoorbeeld voetnoot 13, waar beperkingen op de aansprakelijkheid van Internet-tussenpersonen (die hen ontmoedigen om tussen te komen in het private internetverkeer van alle burgers) alleen zijn toegestaan ​​indien de enge belangen van de rechthebbenden worden beschermd.
(6) Article 27.2 & Article 8.1, ACTA
(7) De vage bewoordingen waarin ACTA is opgesteld, laten de deur open voor landen om de zogenaamde drie-strikes regel of andere buitenproportionele handhavingsmaatregelen in te voeren. Deze zouden internetgebruikers aflsuiten als ze auteursrechtelijk beschermde werken blijven downloaden. Zie ook de kwestie van de definitie van “commerciële schaal”, dewelke “direct of indirect economisch of commercieel voordeel” omvat.
(8) Twee opvallende voorbeelden: http://bit.ly/g9IUsl en http://bit.ly/9aHDEn
(9) Section 4: Criminal Offences, ACTA
(10) Artikel 23.1: “commerciële schaal” kan een strafvordering impliceren voor indirecte economische voordelen en het zou ook kunnen beteken dat men gericht IP-adressen zal controleren om de schaal van de inbreuk op het auteursrecht na te gaan; Artikel 27.1: “de digitale omgeving” en “het snel redresseren” wordt niet gedefiniëerd; Artikel 27.2: “digitale netwerken” wordt niet gedefiniëerd.
(11) ACTA formuleert “commerciële schaal” in veel ruimere en vagere termen dan vorige overeenkomsten zoals TRIPs, waardoor het voor interpretatie vatbaar is. Hierdoor wordt het bepalen van een proportionele handhaving van de regels verhinderd. (Artikel 23.1)
(12)  Aanbeveling CM/Rec(2011)8 van het Ministercomité aan lidstaten over de bescherming en promotie van de universalitet, integriteit en openheid van het internet, goedgekeurd op 21 september 2011: http://bit.ly/rewDvf
(13) http://bit.ly/qwYwF4