Een kijktip voor wie zich niet laat afschrikken door de Duitse taal. Op de website van ZDF kan je nu de reportage Das Ende des Zufalls herbekijken. Daarin passeren onder meer Big Data, Predictive Policing en het Quantified Self de revue. De reportagemakers tonen op bevattelijke wijze hoe wiskundigen en informatici gigantische datasets doorploegen in een poging om de toekomst te voorspellen. Bij predictive analytics gaat het meer specifiek om het voorspellen van het menselijk gedrag. Welke consument gaat welk product aanschaffen? Waarom wil iemand dat specifieke programma op tv zien? Of op welk moment gaan mensen frauderen of stelen?
Gelukkig is de reportage geen unisone lofzang op big data geworden. De programmamakers stellen ook de vraag hoe ons leven en onze samenleving zullen veranderen, als de toekomst voorspelbaar en berekenbaar wordt. Aanlokkelijk klinkt dit soort evoluties ons alleszins niet in de oren, eerder zorgwekkend. Ze leggen immers wagenwijd de weg open naar manipulatie, waarbij mens en wereld behandeld worden als een stuk hardware dat enkel op de juiste manier moet worden aangestuurd om “goed’ te kunnen functioneren. Autonomie, zelfbeschikking, zelfstandig -desnoods botsende – keuzes kunnen maken over wat dat “goede” dan wel inhoudt? Het lijkt allemaal niet te passen in het plaatje van de big data. Net zo min als slordigheid, chaos of toeval of andere zaken die het leven kleur geven en van een mens een levend wezen en geen analyseerbare verzameling data maken.