“Souriez, vous êtes surveillés”

Onderstaande bijdrage is oorspronkelijk verschenen op de website van EMSOC. Ze is van de pen van Jana Bens.

le-monde-diplo‘Le Monde Diplomatique’ bracht deze maand enkele artikels binnen het thema ‘Souriez, vous êtes surveillés’ (lach, u wordt in de gaten gehouden). Journalist Maurice Lemoine wil ons onder andere meer bewust maken van de digitale sporen die we achterlaten en wie daar wat mee kan doen.

Er was een tijd waarin we dachten dat persoonlijke zaken eenvoudiger privé te houden waren met behulp van technologie. Zo geeft Lemoine het voorbeeld van de code aan de deur, ter vervanging van de conciërge die, al loerend door de gordijnen, steeds op de hoogte was van ons doen en laten. Maar het tegendeel is echter waar. Allerlei gegevens, zoals het gebruik van onze kredietkaarten, bankgegevens, medische informatie, loonadministratie en onze telefoongeschiedenis, worden bijgehouden in tientallen databanken waar we geen controle over hebben.

Waar we ook gaan en staan, overal houden camera’s ons in de gaten: in parkeerplaatsen, in winkels, in het station of op straat. Zelfs op de werkvloer worden we gefilmd, zo blijkt uit het toenemende aantal klachten ingediend bij de ‘Commission nationale de l’informatique et des libertés’ (CNIL). Onder andere Ikea, Quick en Disneyland Parijs werden al geconfronteerd met klachten van werknemers.

Maar ook op het internet moeten we op onze hoede zijn. Als u geen berichten post met een racistisch, terroristisch, crimineel of pedofiel karakter, heeft u niets te vrezen, denkt u waarschijnlijk. U bent gewoon op zoek naar contact met vrienden op sociale netwerksites, of u wil als slimme consument een goede slag slaan. Toch worden ook deze onschuldige activiteiten gemonitord door de sites waarop u ze beoefent. Onder andere Google, Facebook, Twitter, Amazon en eBay bewaren en verwerken allerlei informatie met betrekking tot uw zoekopdrachten en verkeer op de site. Ze kennen uw politieke oriëntatie, seksuele geaardheid, religie, vriendschappen en ze weten welke boeken je leest, waar je op vakantie gaat en welke producten je koopt.

Als de geïnformeerde burger die u bent, heeft u natuurlijk de openbaringen van Edward Snowden over de NSA en de Amerikaanse geheime dienst op de voet gevolgd. In naam van de strijd tegen terrorisme, kon werkelijk niemand aan de spionage ontsnappen: staatshoofden, ministeries, ambassades, internationale instellingen, de Europese Unie, de Verenigde Naties en zelfs u, de gewone burger! De woede en verontwaardiging was groot, maar uiteindelijk bleef het stil van onze kant. Men heeft er zelfs niet aan gedacht de onderhandelingen over de Trans-Atlantische partnerschap voor handel en investeringen (Transatlantic Trade and Investment Partnership, TTIP) stop te zetten als reactie op de gebeurtenissen.

De Verenigde Staten verdedigen hun acties met de woorden ‘maar iedereen doet het’. En inderdaad, dat klopt. Zowel de Engelse geheime diensten als de Franse dienst voor staatsveiligheid doen in feite, weliswaar meer discreet, exact hetzelfde. In Frankrijk ontstond recentelijk nog ophef omtrent een wet waarmee men zich zonder tussenkomst van een rechter toegang zou kunnen verschaffen tot online metadata.

Maurice Lemoine sluit zijn artikel af met een veelzeggende quote van Vinton Cerf, vicepresident bij Google, één van de reuzen op het internet die medeverantwoordelijk is voor deze wereldwijde surveillance: “privacy is slechts een anomalie”.

Deze bijdrage werd gebaseerd op het artikel Tous le monde le fait! van Maurice Lemoine in Le Monde Diplomatique. Ze is oorspronkelijk verschenen op de website van EMSOC.