Bij de lancering van Biometrics 2014 in Londen kwam Isabelle Moeller, chief executive van het Biomets Institute, het podium op met een vrij ongebruikelijk gezichtsmasker. Het masker bedekte het grootste deel van haar gezicht en leek met kant afgewerkt. Zelf beschreef ze het als een soort hoofdsieraad dat ontworpen was met als enige doel het beschermen van haar identiteit. Ze had het op een ander event gekocht van een niet bij naam genoemde ontwerper. “Ik vroeg me af of mensen dit soort hoofddeksels en sieraden zouden dragen om hun identiteit te beschermen,” zei ze. Een opmerking die de verzamelde biometrie- en surveillance-experts vooral geamuseerd deed glimlachen. Maar naarmate de dag vorderde, leek haar punt steeds meer valide.
Biometrics 2014 staat als evenement hoog aangeschreven en wordt reeds voor het 17de jaar op rij georganiseerd. Het is zeker niet zo dat hier gepleit wordt voor allerlei big brothers. De sprekers focussen vooral op verbeteringen op het terrein en het uitroeien van fouten door de technologie te verfijnen. En er wordt op veel aspecten indrukwekkend werk geleverd.
Toch gebeurt er ook een heleboel op het terrein waar leken zich zorgen over maken. Dr. Itier Dror van het Londense Institute of Cognitive Neuroscience liet zien hoe beheerders van biometrische systemen onbedoeld vooroordelen kunnen injecteren in technologieën die wij als onbevooroordeeld beschouwen, zoals het toonaangevende vingerafdruksysteem AFIS. Andere sprekers vestigden de aandacht op nieuwe mogelijkheden om een individu te identificeren.. Dr. Maja Pantic, hoogleraar affectieve en gedragscomputing aan het Imperial College London, legde uit hoe ons scala aan gezichtsuitdrukkingen zo uniek is dat ook dit gebruikt zou kunnen worden als een vorm van biometrische identificatie, naast irisscans en vingerafdrukken.
Nu er zoveel nieuwe manieren ontwikkeld worden om ons te identificeren en er een steeds breder gamma aan surveillancemogelijkheden ontstaat, groeit ook de bezorgdheid dat de surveillance te ingrijpend wordt. Velen onder ons beginnen daarom te verlangen naar mogelijkheden om ons ongemerkt te verplaatsen.
Tijd dan maar voor het gezichtsmasker zoals dat door Isabelle Moeller gedragen werd? Zou dat echt een levensvatbaar deel van de mode van te toekomst kunnen worden?
Een aantal organisaties is gestart met de ontwikkeling van hoogwaardige, modieuze antisurveillancekleding en met meer high tech georiënteerde ontwerpen. Online vind je ook allerlei handleidingen om het heft in eigen handen te nemen en zelf aan de slag te gaan. Ook de camouflage make-up die is ontworpen om gezichtsherkenning door bewakingscamera’s te voorkomen, krijgt steeds meer aandacht. De trend strekt zich niet alleen uit tot hoofddeksels – er is ook een groeiend assortiment kleding in opkomst dat is ontworpen om onze identiteit te beschermen, zoals de Stealth Wear-serie van Adam Harvey.
Vooralsnog is de trend echter nog zeer marginaal, en het zal ongetwijfeld nog wel een tijdje duren voordat het enige kans van slagen heeft. Anti-surveillance mode zal wellicht pas mainstream worden als steeds meer mensen zich zorgen over hun privacy beginnen te maken én er aandacht komt van celebrities en andere trendsetters én de ideeën ook doorsijpelen in de collecties van toonaangevende modehuizen.
Wat zeker ook een rol zal spelen, is de mate van zichtbaarheid van surveillance in de toekomst. Als het zoals vandaag relatief stil en grotendeels onzichtbaar, of in ieder geval onopgemerkt, blijft, dan zullen de meeste mensen zich ongetwijfeld weinig zorgen maken. Als surveillance echter zichtbaarder wordt, bijvoorbeeld door toenemend gebruik van drones en bodycams, dan zou anti-surveillance fashion wel eens toekomst kunnen hebben.
Tekst oorspronkelijk verschenen op de website van Factor:
Is anti-surveillance clothing the fashion of the future?