Een paar maanden geleden werd duidelijk dat de Federale Politie tot twee keer toe staalhard had gelogen over het gebruik van gezichtsherkenningssoftware Clearview. Twee speurders van de dienst die zware en georganiseerde criminaliteit bestrijdt, hadden in oktober 2019 de gezichtsherkenningssoftware gebruikt in Den Haag, op een vergadering van Europol over vermiste en misbruikte kinderen met onder meer de Amerikaanse FBI.
Uit een audit van het Controleorgaan op de politionele informatie (COC) blijkt nu dat de speurders niet alleen in Nederland Clearview hadden gebruikt, maar ook daarna nog in België, tot aan het einde van de proeflicentie van de software in februari 2020. De speurders laadden daarbij onder meer foto’s van daders en minderjarige slachtoffers van seksueel misbruik op. De top van de gerechtelijke politie bleek van in het begin op de hoogte te zijn geweest, maar verzweeg dat.
De conclusies van het COC zijn vernietigend. Naast de vaststelling dat het gebruik van de Clearview gezichtsherkenningstechnologie niet wettelijk is en bijgevolg niet was noch is toegestaan, wijst het Controleorgaan er ook op dat “de federale gerechtelijke politie niet lijkt te beseffen dat daardoor niet alleen politionele foto’s aan een commercieel bedrijf worden doorgestuurd (en dan nog buiten de Europese Unie), noch dat de biometrische gegevens, in casu gezichtskenmerken, sindsdien door het bedrijf Clearview bijgehouden worden.”
Niet alleen de speurders krijgen daarbij een veeg uit de pan, vooral de hiërarchie komt onder vuur te liggen omdat ze geen bezwaar heeft gemaakt tegen het gebruik van de
gezichtsherkenningstechnologie. “Opmerkelijk en tegelijk interpellerend is dat (…) de hiërarchie daarbij geen oog lijkt te hebben gehad voor de impact en de gevolgen van het verwerkingsproces van de Clearview applicatie. Minstens lijken ze de draagwijdte van de Clearview applicatie niet of onvoldoende procesmatig en juridisch te begrijpen dan wel met kennis van zaken te kunnen inschatten.”
In haar aanbevelingen en conclusies maakt het Controleorgaan nog eens duidelijk dat het gebruik van Clearview behandeld moet worden als een databreach. COC legt daarom op dat de federale politie aan Clearview moet vragen om de foto’s en biometrische gegevens uit hun gegevensbank te verwijderen. Tot slot waarschuwt het COC de federale politie nogmaals “dat elk toekomstig (potentieel) gebruik van de Clearview gezichtsherkenningstechnologie of een gelijkaardige applicatie dan wel het gebruik van een gelijkaardige gegevensbank onwettig is en derhalve een eventuele voorgenomen verwerking van persoonsgegevens de lege lata de reglementering inzake de verwerking van persoonsgegevens kan (zal) schenden”. Duidelijker kan het niet gesteld worden. Dan is het nu maar hopen dat de Federale Politie niet opnieuw in de duik met de technologie aan de slag gaat en niet opnieuw blijft liegen over wat ze doet.
- Toezichtrapport van het Controleorgaan op de politionele informatie met betrekking tot het gebruik van Clearview AI door de geïntegreerde politie (Referte: DIO21006)