Jaren nadat de zaak rond de overleden zangeres Yasmine veel ophef veroorzaakte, zijn illegale opzoekingen in politiedatabanken volgens het COC (het controleorgaan van de politie) nog steeds schering en inslag. Onderzoek bij de politiezone Grensleie (Ledegem, Menen, Wevelgem) toont ‘alarmerende normvervaging’ aan. Agenten kijken eigen politiedossiers of zelfs die van nieuwe vrouwelijke collega’s in. Eerder deze maand werd een – intussen opgestapte – Antwerpse agent veroordeeld die via politiedatabanken zocht naar kwetsbare vrouwen. Hij benaderde hen en vroeg om seks in ruil voor hulp. Het zijn maar een paar voorbeelden van een probleem dat volgens het COC veel breder is.
Bij de politiezone Grensleie gaat het onder meer om het zoeken in de politiedatabanken die vol privacygevoelige informatie staan. Agenten moeten telkens een reden invullen voor een opzoeking. Maar het COC merkte dat dit in slechts 1,8 procent van de gevallen gebeurde. En dan nog: vaak was de reden onvoldoende duidelijk of werd het invullen ervan weggelachen met de woorden ‘werken, tiens’. Ook alarmerend is het feit dat politiemedewerkers zichzelf opzoeken zonder goede aanleiding. Logbestanden toonden aan dat 84 procent zijn naam had opgevraagd of door een collega was opgezocht. Uit het onderzoek bleek bijvoorbeeld dat er bij de komst van een nieuwe agente – veeleer uit nieuwsgierigheid – nagekeken werd of ze getrouwd was. Ook ging iemand zijn eigen dossier inkijken, terwijl er een strafdossier tegen hem liep. Een aantal medewerkers heeft als verdachte pv’s geraadpleegd, afgedrukt, enzovoort, stelt het COC nog vast. Bovendien maakt de politiezone ‘verrassend weinig’ gebruik van de Algemene Nationale Gegevensbank (ANG). Door het niet-gebruik is er een groot risico dat veel informatie gemist wordt met een directe impact op het terrein, zoals bijvoorbeeld geseinde personen. Voor sommige databanken werd zelfs niet bijgehouden wie er opzoekingen in deed. Het COC besluit onder meer dat er een ‘belangrijke en alarmerende normvervaging’ is, die ‘kan leiden tot een groeiend wantrouwen onderling en een ontwrichte werking van de zone’.
Probleem met opzoekingen bij vele politiezones
Volgens Frank Schuermans van het controleorgaan is het probleem met opzoekingen bij vele politiezones een gevecht. ‘We krijgen veertig tot vijftig klachten per jaar, met aantijgingen van onrechtmatige consultaties of het niet-invullen van de reden van de opzoeking. We stellen vast dat dit laatste in vele politiezones ondermaats gebeurt, ook al hameren we hard op proactieve controles van wie dossiers raadpleegt. Dat zou minstens een keer of twee per jaar moeten gebeuren. Een reden opgeven is niet alleen verplicht, het is ook cruciaal om achteraf te kunnen controleren of politiemensen niet over de schreef gaan. Men zegt de tijd niet te hebben, maar een pv-nummer kan al volstaan.’
- Bron: De Standaard
- Controleorgaan op de politionele informatie (COC)
- Publieke versie van het toezichtrapport bij politiezone Grensleie (pdf)