We Own It #1- Lets take back our (Social) Media

Debat over hoe we de greep op de (klassieke en sociale) media en de zeggenschap over onze persoonlijke data verloren zijn aan een klein groepje monopolisten en daarmee ook de controle over ons sociaal samenleven. Hoe kunnen we die controle herovren? Kunnen/moeten we de media terug in publieke handen brengen? Zijn de ‘data commons’ een oplossing en zo ja, hoe moeten of kunnen die er dan uitzien?

Met Jan Walraven (Apache, auteur van ‘De diefstal van de eeuw’), Keltoum Belorf (De Wereld Morgen), Ben Caudron (socioloog met voorliefde voor de relatie tussen technologie en macht), Karl-Filip Coenegrachts (oprichter citiesofpeople & stedenactivist), Andrée Van Voorst Vader (filmmonteur VRT, ACOD cultuur).

Lets take back our (Social) Media

Winsthonger veroverde onze sociale ruimte, ook de digitale. Hoewel het de overheidsdiensten zijn die het internet als uitvinding ontwikkelde en commerciële intenties vele jaren volstrekt onwelkom waren in de nieuwe wereld online, kunnen we er vandaag niet omheen dat de digitale media – zoals de klassieke media – in het bezit zijn van een klein aantal monopolies: Facebook, Twitter, Apple, Amazon, Google, … Daardoor verloren we als burgers de controle over ons sociaal samenleven. Privacy is te koop. Elke handeling wordt gevolgd, elk bericht meegelezen. Journalist Jan Walraven schreef er een boek over met als veelzeggende titel: De diefstal van de eeuw. Het toestaan van online toezicht werd nooit in een wet gestemd in een parlement. Er was geen debat over het toelaten van internetbedrijven om mensen online te volgen.

Algoritmes bepalen welk nieuws we te zien krijgen. De tegencultuur die sociale media kunnen zijn, zit in een greep van controle, sturing en censuur. Ons sociaal leven? Iemand anders zijn eigendom. Terwijl de overheid decennia geleden via radio en televisie een centrale rol speelde in de nieuwsberichtgeving en ons culturele leven, heeft ze de digitale trein compleet gemist. De openbare dienstverlening verliest steeds meer terrein op commerciële spelers en zit zelf klem in een marktlogica. De OESO zegt nochtans al sinds 2010 dat de markt niet langer een pluralistische pers kan garanderen. Opgejaagd door een rechts bestuur dreigt de VRT intussen van wat een democratische en onafhankelijke dienst zou kunnen te kantelen richting een staatsomroep. In de richting van een spreekbuis van de gevestigde macht, zeg maar, zoals dat in Polen of Hongarije vandaag al het geval is.

Dat moet anders. We kunnen als individuen weliswaar proberen om onze data beter te beschermen en rechtszaken te starten. Of we kunnen acties voeren om te ijveren voor de splitsing van de mediamolochs en voor meer regelgeving. Maar we kunnen er ook voor strijden om onze sociale media terug in publieke handen te krijgen. Mark Zuckerberg omschreef de wereldwijde digitale infrastructuur waar hij eigenaar van is ooit als ‘diensten van openbaar nut’. Laten we ze als gebruikers daarom terug eisen zodat we zelf kunnen beslissen welke algoritmes er achter schuil gaan. Zodat we zeggenschap krijgen over onze persoonlijke data en die bijvoorbeeld kunnen inzetten voor maatschappelijk belangrijke projecten waar we allemaal beter van worden, niet alleen enkele aandeelhouders van techgiganten. We willen data commons! Geen internet met betaalmuren en twee snelheden – voor rijk en arm – maar publieke sociale netwerken. Burgerplatforms die samenwerken met de publieke omroep, in hun strijd voor een pluralistische pers. Deze eisen moeten in aanloop van de federale verkiezingen op het politieke agenda komen te staan.